Wekelijks 10 docu's kijken? Helmut Boeijen doet het al jaren.

‘Die liefde kwam wat later. In mijn jeugd keek ik voornamelijk alle foute Hollywood-klassiekers, zoals Rocky en Rambo, maar ook Indiana Jones en andere blockbusters. Gaandeweg ging ik de standaardfilmconventies meer en meer herkennen en op zoek naar iets authentieks. Dan kom je al snel bij documentaires terecht. Voor mij was dat zo’n twintig à vijfentwintig jaar geleden toen ik als popjournalist bij de VPRO werkte.'

‘Documentaires zijn voor mij een manier om vanuit de vertrouwde huiskamer een andere wereld te betreden. Ik leef een “saai” burgermansbestaan. Als ik in Thailand kom dan is het via het scherm. Dat ik zo veel kijk en schrijf, heeft ook te maken met hoe ik verder ben. Ik kan heel goed sociaal zijn, maar heb ook behoefte aan tijd alleen. Ik sta als docent de hele tijd “aan”. Kijken en schrijven, daar laad ik mijn accu mee op.’

Interview gaat verder onder de afbeelding

‘Ik denk ongeveer tien per week, dus ik kijk elke dag wel een of twee documentaires. Ik kijk ook alles af, zeker als ik erover schrijf. Als ik een dag niets kijk, dan voel ik me schuldig en dan moet ik de dag erna twee films kijken. Dat is een dwangmatige inslag die ik heb. Ook schrijf ik bijna dagelijks.’

‘In Nederland valt het me op dat er heel veel hybride documentaires komen, dus met drama erin of theater. Dat vind ik prima, maar soms vraag ik me wel af of dit nog de essentie van documentaire is. Makers zoeken naar de grens met fictie en dat vind ik op zich interessant. Het heeft ook echt mooie en interessante films opgeleverd, maar ik vind ook dat er wordt onderschat hoe knap het is om bijvoorbeeld puur door te observeren een goede documentaire te maken.’

Interview gaat verder onder de afbeelding

‘Internationaal gezien vind ik het opvallend dat met de komst van streamingsdiensten een veel groter publiek voor documentaire wordt bereikt. Ik denk dat als je tien jaar geleden iets maakte, je blij moest zijn als het ’s avonds laat op lineaire tv werd uitgezonden. In Amerika zijn er ook grotere budgetten gekomen en er is concurrentie tussen de verschillende streamingsdiensten. Makers proberen bronnen bijvoorbeeld exclusief te krijgen voor hun film.'

‘Wat me ook opvalt is de enorme hoeveelheid aan docu’s over beroemdheden. Ook in Nederland trouwens. Dat zijn soms echt portretten, waarvan je je kan afvragen hoe onafhankelijk ze gemaakt worden. Vaak heeft het management of de artiest zelf ook een flinke vinger in de pap. Dat is fundamenteel anders dan wanneer een maker een visie op jou neerlegt, zoals bijvoorbeeld bij John Appels film over André Hazes: Zij gelooft in mij (NTR, 1999).’

Interview gaat verder onder de afbeelding

‘Errol Morris vind ik heel goed. Hij maakte bijvoorbeeld American Dharma, over Steve Bannon. In Nederland vind ik Geertjan Lassche een interessante documentairemaker, die voelt goed aan wat er leeft in de maatschappij en hij heeft een gevoel voor sterke personages. Dat zie je bijvoorbeeld bij Brommers kiek’n. Hierin liet hij enkele jaren geleden al de wereld zien die voor de opkomst van BBB heeft gezorgd.'

‘Sakir Khader, van onder andere Obada vind ik interessant. Of Miriam Guttmann, van de uitgesproken serie Het zaad van Karbaat. En Tim Bary, met zijn indrukwekkende afstudeerfilm Wognum.’

Interview gaat verder onder de afbeelding

‘Haha... Ik zou denk ik een hele lieve maker kiezen. Dus niet zo snel Frans Bromet, want dan loop je het risico dat hij vindt waar het schuurt en er dan het mes inzet. Bij Michiel van Erp wist je in het verleden dat je het risico loopt dat je als een bepaald “type” in een ongemakkelijke ruimte wordt neergezet. Ik zou ‘m dan misschien zelf maken, ook al heb ik zelf nooit op hoog niveau documentaires gemaakt.

‘Ik verbaas me altijd dat mensen het lef, maar ook de hoogmoed hebben om een documentaire over zichzelf te maken. Ook als het gaat over mensen uit je omgeving, zoals bijvoorbeeld Puinhoop. Die film gaat niet alleen over de moeder van maker Allard Detiger, maar ook over de maker zelf. Een heel indringende film.’

Interview gaat verder onder de afbeelding

‘Zij moeten op basaal niveau leren hoe ze een verhaal vertellen. Hoe zet je een personage neer, hoe zorg je voor spanning en een opbouw. We kijken samen een documentaire en die analyseren we dan. In het begin lag de focus op klassiekers, maar daar ben ik helemaal vanaf gestapt. We kiezen nu frissere, nieuwe films, zoals Shabu (HUMAN, 2022). Ik wil af van het stoffige imago van documentaires.’