Ze gooide hoge ogen met haar impactvolle drieluik over (falende) jeugdzorg: ‘Alicia’, ‘Rotjochies’ en ‘Jason’. Met haar nieuwste film geeft regisseur Maasja Ooms opnieuw een onderbelichte groep een stem. Dit keer letterlijk én figuurlijk, want in ‘Mijn woord tegen het mijne’ (VPRO) volgen we vijf personen die stemmen horen en komen ook die stemmen zélf aan het woord. NPO Doc sprak de filmmaker over haar indrukwekkende film.

We bellen filmmaker Maasja Ooms vier dagen voor de wereldpremière van Mijn woord tegen het mijne op IDFA 2025.

Hoe gaat het met je?
Maasja Ooms: ‘Goed, ondanks dat ik ongeveer anderhalve nacht heb doorgehaald om de film af te maken. We hadden technische tegenslagen met zowel de audio als het beeld. Morgen kijken we hem nog een keer om er eventuele fouten uit te halen. Het is allemaal heel last minute, maar dat leidt me wel af van de spanning voor de première.’

Want dat vind je nog spannend?
‘Ja, dat vind ik altijd spannend. Mijn hoofdpersonen vinden het natuurlijk ook spannend, maar we vinden het allemaal heel belangrijk dat de film er is. We hopen dat het zijn werk gaat doen.’

Scroll verder voor de rest van het interview

© Maasja Ooms / Mijn woord tegen het mijne

René in 'Mijn woord tegen het mijne'

Jouw impactvolle films ‘Alicia’, ‘Rotjochies’ en ‘Jason’ deden dat in ieder geval wel. Daarin draait het ook om de binnenwereld of therapie van je hoofdpersonen. Waarom vind je dat interessant?
‘Ik ben gefascineerd door ons brein en onze geest: de input en de output. Dat komt in mijn drieluik ook steeds weer terug. Hoe vindt angst en onveiligheid uit je jeugd zijn weg in je latere leven? Maar in Mijn stem tegen het mijne kijk ik op een andere manier. De stemmen die de hoofdpersonen horen, werken als een soort overlevingsmechanisme. Ze camoufleren vaak een onderliggend trauma en proberen te voorkomen dat dat geheim weer opgerakeld wordt.’

De stemmen die de hoofdpersonen horen, werken als een soort overlevingsmechanisme

Maasja Ooms

Hoe kwam je bij het onderwerp van het stemmen horen terecht?
'Het begon met een boek in mijn boekenkast: Filosofie van de waanzin van Wouter Kusters, iemand die zelf twee keer een psychose heeft gehad. Het boek trok mij ontzettend, maar ik was ook bang voor wat het in mij zou kunnen losmaken. De grootste angst voor mensen schijnt de angst voor de dood en voor waanzin te zijn. Zo ook in mij de angst voor in feite controleverlies door intensief over waanzin te lezen. Ik vroeg hoogleraar psychiatrie Jim van Os of mijn angst terecht was. Ik kreeg geen geruststellend antwoord: "Iedereen is psychosegevoelig".

Vervolgens raakte ik met hem aan de praat over zogenaamde herstelacademies. Dat zijn groepen mensen die stemmen horen en met elkaar in gesprek gaan om kennis en ervaring uit te wisselen. Ik ben toen een jaar gaan researchen en kwam in contact met psychiater Dirk Corstens. Hij wilde graag meewerken en zette de deur open voor mijn camera.’

Scroll verder voor de rest van het interview

De grootste angst voor mensen schijnt de angst voor de dood en voor waanzin te zijn. Zo ook in mij de angst voor in feite controleverlies door intensief over waanzin te lezen

Maasja Ooms
© Maasja Ooms / Mijn woord tegen het mijne

Tamira in 'Mijn woord tegen het mijne'

Psychiater Dirk Corstens gaat in gesprek met de hoofdpersonen én hun stemmen. Het doel is niet om de stemmen te laten verdwijnen, klopt dat?
‘Het is niet per se het doel, maar soms gebeurt dat wel. Gesprekken met hem zijn als een soort angstmedicatie. Het lukt zijn cliënten meestal om niet meer bang te zijn voor de stemmen. Als je niet meer bang bent, creëer je ruimte in jezelf om te onderzoeken waarom die stem er is.’

Het stigma is heel groot, er is heel weinig begrip. Deze mensen lopen tegen allerlei muren op, ook in de zorg

Maasja Ooms

In de film zijn we getuige van die intieme gesprekken. Wat bewoog deze vijf mensen hun therapeutische sessies voor jouw camera te doen?
‘Ze willen het stigma doorbreken en zich bevrijden. Tien procent van de mensen hoort stemmen, waarvan een derde zo ernstig dat het hen lam legt. Er bestaat geen pil tegen stemmen. Veel mensen krijgen dan angstmedicatie, maar lijden dan weer onder de bijwerkingen daarvan. Het stigma is heel groot, er is heel weinig begrip. Deze mensen lopen tegen allerlei muren op, ook in de zorg. Ze dragen een groot geheim bij zich. Sommige mensen die stemmen horen zijn bang dat, als ze hun geheim delen, ze het risico lopen op een gesloten afdeling te komen.’

Scroll verder voor de rest van het interview

© Maasja Ooms / Mijn woord tegen het mijne

Jamie in 'Mijn woord tegen het mijne'

In de documentaire komen we te weten dat Jamie maar liefst negentien stemmen hoort. Hoe weet je dan nog wat je eigen stem is?
‘Kennelijk klinken de stemmen wel echt anders dan hun eigen stem, anders zouden ze die ook niet uit elkaar houden. Toch ligt het soms best dicht bij elkaar. Hebben we niet allemaal een innerlijke criticus die soms tegen ons praat? Ik kan soms ook met verbolgen toon tegen mezelf zeggen: “Wat doe je nou?!” Dan spreek ik onbewust in de tweede persoonsvorm tegen mezelf. Alsof ik dus met twee ben...’

Je wil je hoofdpersonen natuurlijk graag redden, maar ik heb met de jaren - en ook door mijn vorige films - geleerd dat dat niet altijd kan

Maasja Ooms

Hoe gaat het nu met de mensen uit je film?
‘Iedereen blijft zich verder ontwikkelen. “Ik ben helemaal niet meer zo, hoor,” zei de 'bestraffende' stem in Tamira's hoofd, die meekeek tijdens de voorvertoning voor de hoofdpersonen. Tamira houdt nu op aanraden van Dirk Corstens een stemmenspreekuur. Als het te druk wordt in haar hoofd, spreekt ze met haar stemmen af wanneer ze kan luisteren.

Met Brigitte is het heel tragisch afgelopen. Ze bleek een vierde stem te hebben die wilde dat zij haar hondjes iets aan zou doen. Dus toen heeft ze, om die hondjes te redden, zichzelf van het leven beroofd. Het is zo tragisch, na zo’n zwaar leven. Je wil iemand natuurlijk graag redden, maar ik heb met de jaren - en ook door mijn vorige films - geleerd dat dat niet altijd kan. En Brigitte vond de film heel belangrijk. Ze heeft de film uiteindelijk niet meer kunnen zien, maar ze wilde ontzettend graag haar verhaal doen.’

Scroll verder voor de rest van het interview

© Maasja Ooms / Mijn woord tegen het mijne

Brigitte in 'Mijn woord tegen het mijne'

Hoe was het voor jou om deze film te maken?
‘Het is een heel intense tijd geweest. Toen ik Brigitte voor het eerst ontmoette, vertelde ze dat haar stem zei: “Wie is die trut met die camera?” en dat haar stemmen mij wilden braden in een pannetje. Toen ik vroeg of ik bang moest zijn, gaf Brigitte lachend aan van niet. Er is een deel van haar dat uit wantrouwen de wereld op afstand probeerde te houden. We appten veel, ook om grappen te maken. Met Tamira had ik ook regelmatig contact. Dan liet ze me weten als de stem haar weer had aangezet een bepaalde plek te bezoeken. Ondanks het intense contact en ook de zware momenten heeft het me eigenlijk nooit helemaal bevangen.’

Het maakproces van deze film is een heel intense tijd geweest. Toen ik Brigitte voor het eerst ontmoette, vertelde ze dat haar stem zei: “Wie is die trut met die camera?”

Maasja Ooms

Is deze film ook weer het begin van een drieluik?
‘Dat is een grappige vraag. Ik heb namelijk ook een vrouw ontmoet die helaas niet in de film zit. Zij heeft een dissociatieve stoornis en kreeg een behandelmethode waarbij de stemmen in haar hoofd meer als delen in haarzelf werden beschouwd. Dus een deel van haar is een boze man en een ander deel een huilend kind. Dat paste uiteindelijk niet in deze film. Maar er zit mogelijk nog wel een andere film in, wie weet.’

Mijn woord tegen het mijne gaat in première tijdens IDFA 2025 en is vanaf 26 maart 2026 in de bioscopen te zien en in het najaar van 2026 te zien op NPO 2, NPO Start en NPO Doc.