Met deze week de volgende documentaires: 'De A'dammer - De man achter de kast' van Harro Henkemans, 'Dans van verandering' van Susan Berben-Wijers, het tweede deel van 'Indië verloren ...' van In-Soo Radstake, aflevering twee van 'Live Aid at 40' van Thomas Pollard en aflevering vier van 'Vietnam, de wording van een land' van Lucio Mollica.
De A’dammer - De man achter de kast (55 min.)
Zijn ontwerp is om zeep geholpen, uitgemolken en daarna vervangen, schrijft Aldo van den Nieuwelaar in 2007 bitter aan Harm Scheltens, de directeur van het Nederlandse designmerk Pastoe. Begin jaren zeventig heeft hij De A’dammer ontworpen. De opbergkast voor grammofoonplaten, geïnspireerd door de bekende parkeerpaaltjes, wordt een enorm succes en zal zelfs een plek in de befaamde serie Star Trek verwerven. Het ontwerp dat zowel Pastoe als hemzelf status en fortuin heeft gebracht, is echter onderdeel geworden van een meningsverschil dat hen beiden te gronde dreigt te richten.
Het conflict loopt als een rode draad door De A’dammer - De man achter de kast (55 min.), de verzorgde film die Harro Henkemans heeft gemaakt over de befaamde ontwerper Aldo van den Nieuwelaar (1944-2010). Die wordt geboren in het Brabantse Haaren, waar zijn ouders een meubelzaak hebben. Zoon Aldo heeft oog voor design en bovendien een ingebakken verzet tegen burgerlijkheid. Volgens zijn zus Mia en broer Joop wil hij altijd in de belangstelling staan. Na de detailhandelschool in ’s-Hertogenbosch maakt de flamboyante jongeling de overstap naar de kunstacademie St. Joost in Breda.
Ook daar, nog altijd in het katholieke Brabant immers, loopt hij echter uit de pas: wanneer hij wordt betrapt op een relatie met een man, wordt Aldo van den Nieuwelaar van school gestuurd. Hij trekt naar het westen. In Amsterdam kan hij dan eindelijk zichzelf zijn, als mens en als ontwerper. Hij heeft een gretige dronk, aanstekelijke schaterlach en volop ideeën en begint zich met gelijkgestemde geesten te omringen. Vrijwel alle vrienden die in dit portret aan het woord komen, hebben zich bewezen als ontwerper, schrijver, interieurarchitect of sieraadontwerper. Aldo gedijt in hun midden.
Halverwege de jaren tachtig lijkt hij niet kapot te kunnen. En dan meldt zich een geduchte vijand: AIDS. ‘Ja, daar ging de vrijheid!’ constateert Aldo’s studievriendin Marieke van der Zeijden. ‘Amsterdam werd een dodenstad’, vult Jan Brokken aan, die een boek wijdde aan hun vriendengroep. ‘Van mijn kennissenkring was ik zeker de helft kwijt.’ Hun gezamenlijke vriend, de Russische concertpianist Yoeri Egorov, behoort tot de eerste AIDS-slachtoffers. Aldo en zijn partner, architect David Griffith, vluchten dan naar Italië. Brokken: ‘Zij moeten allebei hebben gedacht: dit staat ons te wachten.’
Dit strak vormgegeven portret heeft dan zijn verplichte breekpunt bereikt. Want ook de verkoop van de A’dammer loopt terug. De royalties die ervoor zorgen dat Aldo van den Nieuwelaar zijn luxe leven kan leiden, drogen langzaam maar zeker op. Als Harm Scheltens van Pastoe een nieuw ontwerp de A’dammer - Sideboard op de markt wil brengen, leidt dit vervolgens tot een ernstig conflict met de compromisloze geestelijk eigenaar ervan, die gaandeweg de greep op zijn bestaan helemaal kwijtraakt en uiteindelijk nog maar één mogelijkheid ziet om zijn leven weer in eigen hand te krijgen.
Terwijl Aldo’s vrienden in de epiloog van deze documentaire ook na zijn dood het glas op hem heffen tijdens zijn verjaardag, krijgt zijn signatuurontwerp bij Pastoe weer een nieuw leven.
Dans van verandering (18 min.)
De diagnose baarmoederhalskanker zette Susans leven totaal op zijn kop. Ook na de behandelingen en het nieuws dat ze genezen was, voelde alles anders. Hoe ga je om met littekens, hormonale chaos, onvruchtbaarheid en een veranderend zelfbeeld? Het maken van de documentaire Dans van Verandering werd voor haar een helend proces – een manier om grip te krijgen op alles wat veranderd is.
Samen met haar zussen danst Susan door veranderingen in vrouwelijkheid, identiteit en moederschap. Wat de filmmaker met haar zussen deelt, zal haar eigen zoon nooit kunnen delen met een zusje of broertje. Daar voelt Susan zich schuldig over. Maar hoe is dit voor hem?
De film laat op een intieme en persoonlijke manier zien hoe de gevolgen van kanker een gezin raken. Het gaat over vrouwelijke identiteit, zelfacceptatie en de kracht van familiebanden.