Bij bijna twintig procent van de Nederlandse kinderen is de vader niet of nauwelijks in beeld. Zeker bij jongens die opgroeien zonder rolmodel kan dit hun hele leven doorwerken. In de stemmig aangeklede interviewfilm Zonen zonder vaders (58 min.) geeft Tessa Louise Pope, die zelf ook grotendeels zonder vader opgroeide, drie van zulke zonen de gelegenheid om hun levensverhaal te doen.
In het leven van Alexandro, het kind van een Chileense vrouw en Arubaanse man, speelde zijn vader al van jongs af aan nauwelijks een rol. Na een traumatische ervaring groeide Alexandro zelf uit tot een onhandelbaar kind, dat thuis niet meer was te handhaven. Hij ging onmiskenbaar de verkeerde kant op, richting de drugshandel. ‘Op een gegeven moment voelde ik me net Tony Montana’, vertelt hij. ‘Ik kon m’n kleren kopen, ik kon uitgaan waar ik wilde, ik kon doen en laten wat ik wou. Totdat ik zelf begon te snuiven van mijn eigen spul. Toen was het feestje snel voorbij.’
Nabils ouders werden in Marokko aan elkaar gekoppeld door zijn grootmoeder. Pa had toen al een stevig drugsprobleem. Eenmaal in Nederland kon ‘t in dat gezin dus alleen maar misgaan. Al snel verdween vader van het toneel. Het waren de jaren na de aanslagen van 11 september 2001 en de moorden op Pim Fortuyn en Theo van Gogh. Moslims lagen permanent onder het vergrootglas. Nabil voelde zich als Marokkaanse jongen ontheemd in Nederland, begon steeds meer persoonlijke problemen te ontwikkelen en zocht zijn toevlucht uiteindelijk tot de radicale islam.
Leif tenslotte groeide op in België. Zijn ouders hadden elkaar ontmoet in een café te Antwerpen, waar zij achter de bar stond en hij als zeeman regelmatig te diep in het glaasje keek. En dan was iedereen bang voor hem. Ook thuis zorgde de man voor veel consternatie. Uiteindelijk vertrok Leifs moeder met de kinderen naar Nederland. Ze hadden daar alleen geen cent te makken. De jonge Leif belandde al snel op het slechte pad en zou gaandeweg diep in de criminaliteit verzeild raken. Totdat zijn ziekelijke moeder hem om hulp vroeg en Leif voor haar begon te zorgen.
Het zijn indringende verhalen, van mannen die als jongen volledig ontworteld zijn geraakt en uiteindelijk, al dan niet met behulp van een vaderfiguur, los komen van hun verleden, zin weten te geven aan hun leven en zo de weg terug naar zichzelf vinden. Zij zijn de vader geworden – of zouden dat kunnen worden – die zij zelf als kind hebben gemist. Pope omkleedt hun ervaringsverhalen met persoonlijke foto’s en stemmige beelden die de fase in hun persoonlijke proces representeren en smeedt zo een interessante, hoewel enigszins voorspelbare vertelling over vaders en zonen.
Met deze week de volgende documentaires: 'Verward' van Jessica Villerius, 'Simple Minds - Everything is Possible' van Joss Crowley, 'Zonen zonder vaders' van Tessa Louise Pope, 'Wanneer ga ik het ze vertellen?' van Wilke Stuij en 'Zinder' van Aïcha Macky.
Zonen zonder vaders (BNNVARA)
Nu online
Verward (BNNVARA)
Nu online
In deze zesdelige documentaireserie onderzoekt documentairemaker Jessica Villerius drie jaar lang wat er aan hulp beschikbaar is voor verwarde mensen en waar het eventueel spaak loopt. Dit soms met vreselijke incidenten tot gevolg, gepleegd door mensen die soms al een uitgebreide psychiatrische geschiedenis hebben.
De term ‘verward’ of ‘onbegrepen gedrag’ is sinds de moord op Els Borst een woord dat regelmatig de krantenkoppen haalt en net zo vaak voor discussies zorgt in de rechtszaal.
In deze documentaireserie loopt Jessica Villerius mee met GGZ-teams, crisisdiensten en arrestatieteams. Zo filmde ze op de acute psychiatrische hulpverlening in het Rijnstate, waar ze onder anderen sprak met een jongeman die in een ernstige psychose verkeert. Ook liep ze mee met wijkagenten die zorgmijders opsporen en hen verplicht opnemen, terwijl die mensen dat zelf absoluut niet nodig vinden.
Ze probeert zich een weg te banen door het doolhof van regels, wetgeving, kastjes en muren waarin iedereen die te maken heeft met verward gedrag, onvermijdelijk terechtkomt.
Wanneer ga ik het ze vertellen? (EO)
Nu online
Wilke Stuij (28) verstopt zichzelf al jaren. Ze is door haar werk bij de EO een bekend gezicht in christelijk Nederland en wordt regelmatig gevraagd om te spreken in allerlei verschillende kerken. Ze heeft al jarenlang een relatie met een vrouw, maar draagt dit als geheim met zich mee omdat ze bang is voor gedoe en afwijzing.
In deze documentaire volg je haar persoonlijke zoektocht: Waar komt die angst vandaan? Wat voor effect heeft jarenlang verstoppen op hoe ze naar zichzelf kijkt? Trekken kerken hun uitnodigingen in? Ze laat zich zeldzaam diep in de ziel kijken terwijl ze er alles aan doet om moedig te zijn.
Zinder (VPRO)
Nu online
Werkloze jongeren versterken de bendes die geweld zaaien in de Nigerese stad Zinder. Regisseur Aicha Macky onderzoekt de oorsprong van de radicalisering in haar geboorteplaats en de mogelijkheden om eraan te ontsnappen.
De winderige stad Zinder is voor reizigers meestal een tussenstop waar ze niet lang verblijven. In de stad bevindt zich de wijk Kara-Kara. Voorheen fungeerde deze wijk als verbanningsoord voor lepralijders, nu is het een bron voor bendes die hun invloed over de hele stad verspreiden.
Geobsedeerd door een cultuur van bodybuilding en geweld, veroorzaken de bendeleden angst bij de bevolking. Veel van hen volgen het pad naar een leven vol misdaad, vaak resulterende in een gewelddadige dood. Anderen proberen zichzelf uit de sleur te trekken waarin ze zich bevinden.
De regisseur, zelf afkomstig uit de stad, filmt hoofdpersonages Siniya, Bawo en Ramses die hun overlevingsstrategieën delen met het publiek. Door hen te volgen in het dagelijkse leven, verdeeld tussen hun bende, familie en eigen levens, schetst Macky een portret van het verlangen om los te komen uit de cyclus van geweld die hun identiteit kenmerkt.
Simple Minds - Everything is Possible (NTR)
Nu online
Alle verplichte elementen voor een popdocu zitten erin. Dat begint in Simple Minds: Everything is Possible (87 min.) al direct met het decor: een grauwe arbeiderswijk in Glasgow, de ideale voedingsbodem voor jongens die méér willen van het leven. En daarmee zijn we meteen aanbeland bij de hoofdpersonen voor zo’n film: Jim Kerr en zijn maatje Charlie Burchill. Volgens de overlevering startte hun ‘bromance’ al in de zandbak bij de Toryglen-flat. ‘Voor sommige mensen houdt de wereld aan het einde van de straat op’, stelt Kerr. ‘Voor Charlie en mij als tieners begon de wereld daar pas.’
En dan begint ook die band, al gauw Simple Minds genaamd. In de jaren dat punk opkomt. Als iedereen denkt dat ie kan spelen en ook vindt dat ie dat moet gaan doen. ‘De barbaren rammelden aan de poort’, aldus Kerr, die wordt gebombardeerd tot zanger. Zijn maatje Charlie heeft zich dan al gemanifesteerd als een verdienstelijke gitarist. Ze gaan samen liedjes schrijven. De twee treden voor het eerst met hun bandje op in januari 1978. Aan zelfvertrouwen over hun ‘artrock’ bepaald geen gebrek. ‘We zijn te goed om genegeerd te worden’, beweren ze tegen de plaatselijke krant.
Na het beluisteren van Joy Division’s signatuuralbum Unknown Pleasures willen ze hun eigen, tamelijk gladde new wave-debuutalbum desondanks bijna in de vuilnisbak gooien. Veel te gepolijst! Een half jaar later al volgt elpee twee. Die hoeft van de band niet ‘commercieel’ te zijn of hits te bevatten. Dat lukt zonder al te veel problemen – tot grote frustratie van hun platenlabel. Zo moeten de Simple Minds – verplicht in dit soort docu’s – eerst de nodige zijpaden bewandelen om dan toch de weg naar de top te vinden. Dat ze die vinden staat overigens vast. Anders zou deze film er nooit zijn gekomen.
Hun lange weg naar de voetbalstadions, waar Kerr, Burchill en de hunnen (die ook hier slechts een bijrol krijgen toebedeeld) moeiteloos mensenmassa’s naar hun hand zetten, wordt in deze docu van Joss Crowley begeleid door oud-manager Bruce Findlay, lieden uit de bandomgeving en de sterproducers die eraan te pas kwamen (John Leckie, Jimmy Iovine en Trevor Horn). En natuurlijk zijn ook vakbroeders zoals Bobby Gillespie (Primal Scream), Bob Geldof (The Boomtown Rats) en Dave Gahan (Depeche Mode) bereid om de status van hun muzikale vrinden – en zichzelf – nog eens te bevestigen.
Na de gloriejaren, waarin de zanger nog een celebrity-huwelijk met Pretenders-boegbeeld Chrissie Hynde ziet floreren en stranden, volgt de onvermijdelijke teruggang – ook verplicht in dit soort bandjesportretten. Kerr en Burchill moeten zich ermee verzoenen dat ze zijn ingehaald door een nieuwe generatie acts, die te goed is om genegeerd te worden. Als rechtgeaarde stadionband zijn ze weer veroordeeld zijn tot gewone zalen. Dan komt onvermijdelijk ook de vraag op tafel: hebben de Simple Minds nog toekomst? Ja dus. Ze spelen nog altijd, in een steeds vernieuwende bezetting.
‘We zeggen niet: we zijn terug, maar: dit hebben we met ons leven gedaan’, heeft Jim Kerr dan nog een oneliner paraat. ‘En als er zoveel op het spel staat, moet je wel elke avond alles geven.’ Zijn boezemvriend Charlie vult aan: ‘We waren tot het inzicht gekomen dat we net als oude blueszangers tot onze laatste snik door zouden gaan. Dat was ons statement.’ En dus maken ze zich op, het laatste elementaire element van dit type (leuke) popdocu, voor de grootste tournee in jaaaren.