Het dorpje Ruigoord werd in de jaren 70 gekraakt door hippies. Vijftig jaar later is het de oudste culturele vrijplaats van Nederland. Wanneer ze hun 50-jarig bestaan willen vieren bedreigt de Amsterdamse energietransitie het voortbestaan van het dorp. 'Ruigoord: een kosmisch lek' volgt de bewoners in hun strijd voor het behoud.

Ruigoord: een kosmisch lek

Donderdag 5 juni 2025

NPO 2, npodoc.nl en NPO Start 22.20 uur

Meer over deze documentaire

In Ruigoord: Een kosmisch lek portretteert Peter Wingender door middel van observatie het kunstenaarsdorp en haar bewoners. Ooit was Ruigoord een eiland in het IJ, ergens tussen IJmuiden en Amsterdam. Na de inpoldering wordt het een boerengemeenschap. In 1964 besluit de gemeente Amsterdam om de Afrikahaven te ontwikkelen. Ruigoord moet daarvoor wijken en het dorp zou worden gesloopt.

Vrijdenkers uit Amsterdam krijgen hier lucht van en blokkeren de toegangsweg. Onder leiding van Gerben Hellinga en Hans Plomp kraken ze Ruigoord. In de huisjes trekken kunstenaars, hippies en dwarsdenkers die allerlei evenementen en culturele manifestaties organiseren waar publiek uit binnen- en buitenland op af komt.

De oprukkende industrie en haven hebben Ruigoord al meerdere keren in haar voortbestaan bedreigd, maar iedere keer wist het zich te redden van de uitbreidingsplannen van Amsterdam. De Ruigoorders dichten de magie van hun dorp dan ook toe aan een ‘kosmisch lek’. Maardoor de energietransitie lijkt het doek nu echt te vallen voor Ruigoord. Want nabijgelegen olietanks gaan gebruikt worden voor opslag voor groene waterstof waardoor Ruigoord in de gevarenzone komt te liggen. Of zal de bijzondere plek ook dit keer weer weten te overleven? 

De film biedt een kijkje in de keuken van een dorp dat de gemeenschap inzet om dingen anders te doen dan het systeem eigenlijk toelaat.

Regie: Peter Wingender
Omroep: VPRO
Producent: Smarthouse

In de media

Meer documentaires over Amsterdam