In The Promise is te zien hoe de Nederlanders in de jaren vijftig een beschavingsmissie in West-Papua startten. Veldhuizen omschrijft de beelden die hij daarvan vond als bizar. 'Vanuit het nu kijk je daar natuurlijk met gemengde gevoelens naar. De Nederlanders vonden dat de lokale bevolking moest worden opgevoed en dat ze de Westerse cultuur en democratie moesten nastreven.'

'Het is een bekend koloniaal narratief', stelt Veldhuizen. 'Er deden verhalen de ronde over kannibalisme en koppensnellers in West-Papua. Het werd gebracht alsof de wilde mens getemd moest worden.'

Veldhuizen vond niet alleen archiefmateriaal van deze beschavingsmissie, maar ook van andere belangrijke momenten in de geschiedenis van West-Papua. Voor de documentaire werden grote delen daarvan gerestaureerd. Het ziet er zo haarscherp en modern uit dat het bijna lijkt alsof je naar een speelfilm kijkt.

Een vrij kostbare exercitie, maar de filmmaker vond het uitermate belangrijk. 'De geschiedenis van West-Papua is niet afgelopen', betoogt hij. 'Het verhaal begint in de jaren vijftig en meandert langzaam naar het hier en nu. Naar de Papua’s hier in Nederland, die nog steeds de gevolgen voelen van die Nederlandse belofte van onafhankelijkheid. Wat zij meemaken in het heden is onderdeel van hetzelfde verhaal.'

De regisseur wilde de geschiedenis dichtbij laten komen en laten voelen alsof het gisteren heeft plaatsgevonden. 'Ik wil dat de kijker zich kan identificeren met de mensen die je op het scherm ziet, in plaats van dat ze slechts naar afstandelijke zwart-witte archiefbeelden kijken.'

Het verhaal van West-Papua is complex en bovendien onderdeel van de grote thema’s in de wereldgeschiedenis, zoals de Koude Oorlog en dekolonisatie. Voor de regisseur was het de grootste uitdaging om weg te blijven van een geschiedenisles.

Veldhuizen: 'Ik wilde dat de kijker achter zou blijven met het verhaal van de Papua's, maar om het leed te begrijpen wat zij doormaken moet je die geschiedenis wel kennen. In de documentaire werd het een opmaat naar dat gevoel van onrecht in het hier en nu.'

In The Promise zijn we getuige van een langzame genocide. Veldhuizen laat zien dat er sinds 1962 500 duizend van de 700 duizend Papua’s zijn vermoord. De regisseur: 'Er zijn veel Indonesische militairen aanwezig in het land, zij beschouwen de Papua’s als minderwaardig. Het leger zit daar vooral om die grondstoffen te bewaken. Als er op nieuwe plekken grondstoffen worden gewonnen, wordt de lokale bevolking uitgemoord of van hun land verstoten. Naar schatting van mensrechtenmonitors zijn er op dit moment zo’n 85 duizend interne vluchtelingen in West-Papua.'

Een van de Nederlandse Papua’s zegt in de documentaire: 'We hebben een wit iemand nodig om ons verhaal te vertellen, want dan pas wordt er geluisterd.'

'Wrang, vindt Veldhuizen. ‘Ik kom pas net kijken wat dit onderwerp betreft. De Papuagemeenschap in Nederland probeert al decennialang hun geschiedenis en de hedendaagse situatie onder de aandacht te krijgen. Dat lukt beperkt. Er is, zoals een van de hoofdpersonages in de film zegt, kennelijk altijd weer ander nieuws wat belangrijker is.'

De film is volgens de regisseur goed ontvangen door de Papua-gemeenschap. 'Prominente mensen uit de gemeenschap hebben de film echt omarmd. Dat was mijn doel, omdat het hun strijd in beeld brengt. Ik hoop dat door de documentaire het gesprek over West-Papua verder gevoerd kan worden. En dat er nog veel meer verhalen wél verteld gaan worden.'