In de spotlight: Menna Laura Meijer

'Deze film gaat niet over Pim Fortuyn, het gaat over wit Nederland’

VPRO

Vier keer per jaar duikt NPO Doc dieper in het oeuvre van een bijzondere documentairemaker. Dit keer is dat regisseur en producent Menna Laura Meijer. Ze maakte onder andere de veelgeprezen films 'Nu verandert er langzaam iets' en '69: Liefde seks senior'. Elena Lindemans praat met de filmmaker over haar jarenlange makerschap en haar nieuwste achtdelige film 'Fortuyn: On-Hollands'.

Haar oeuvre is net zo divers qua onderwerpen als qua vorm. Filmmaker Menna Laura Meijer koos hier bewust voor na afronding van haar film 69: Liefde seks senior (VPRO): ‘Om geïnteresseerd te blijven in dit vak – en ook voor mezelf – vind ik het belangrijk om dingen te doen die ik niet eerder heb gedaan.’ Waar Meijers eerdere werk veel interviews bevat, toont Nu verandert er langzaam iets (KRO-NCRV) alleen vaste kaders en is Fortuyn: On-Hollands (KRO-NCRV) een politieke film van ruim acht uur bomvol bijzonder archief. ‘Bij ouder worden is het belangrijk dat je steeds nieuwe dingen leert. Daar hoort ook bij dat je je als maker steeds opnieuw uitvindt.’

On-Hollands

In Fortuyn: On-Hollands reflecteren critici, bondgenoten, tegenstanders en Nederlands van kleur op de invloed van Pim Fortuyn. Menna Laura Meijer identificeert zichzelf, met een vader die uit Indonesië komt, ook als persoon van kleur. ‘De meest gemaakte opmerking na de moord op Fortuyn was dat de moord ‘On-Hollands’ was’, vertelt de filmmaker. Volgens haar is de Nederlandse identiteit op dit moment het belangrijkste thema in de politiek. ‘Deze film gaat over wie er bepaalt wat de term ‘Hollands’ betekent in identiteit. Het gaat niet over Fortuyn, het gaat over wit Nederland.’

Menna Laura Meijer

Geen polariserende vertelvorm

Meijer raakte geïnspireerd door O.J.: Made in America, een vijfdelige documentaire over de opkomst en ondergang van de van dubbele moord beschuldigde legendarische footballspeler O.J. Simpson. Net als bij O.J.: Made in America blikt Fortuyn: On-Hollands via interviews en archief terug op een bepaalde gebeurtenis. Meijer: ‘Onze ambitie bij Fortuyn is niet om botsende meningen tegenover elkaar te zetten. We willen juist boven de materie hangen en observeren hoe zaken werden ervaren op persoonlijke titel. Dat geeft andere inzichten in hoe men een bepaalde periode beleefde. Als je gebeurtenissen in een breder perspectief van de geschiedenis plaatst, begrijp je dat niets op zichzelf staat.’

Menna Laura Meijer in gesprek met Elena Lindemans

Verschuiving naar rechts

De regisseur denkt niet dat haar film veel invloed zal hebben op de komende Tweede Kamerverkiezingen of dat het voor een opleving van Fortuyns gedachtegoed zal zorgen. ‘De film laat Fortuyn zien in een constructie van gebeurtenissen die op dat moment parallel liepen. Het toont hoe ontvankelijk wit Nederland is voor deze man’, aldus Meijer. Daarnaast benadrukt ze dat veel mensen Fortuyns verhaal allang geloven. ‘De dood van Fortuyn was een verschuiving naar rechts vanaf het hele politieke midden. De zorgen van linkse mensen over de mogelijke invloed van deze serie zegt mij op een gekke manier totaal niks. Ik heb me namelijk áltijd zorgen gemaakt. Mensen van kleur beleven het gesprek over racisme anders, omdat zij zelf het onderwerp zijn.’

Menna Laura Meijer

Norm bepalen

Menna Laura Meijer ziet, ondanks de grote verscheidenheid in haar werk, toch een gemene deler. ‘Ik heb me heel lang beziggehouden met onderwerpen die gaan over wat de norm is. En wie die norm bepaalt. Hoe kan je gezien worden als wat je zelf wil zijn?’ Zo ook 69: liefde seks senior, over het seks- en liefdesleven van zeventigplussers. Na deze documentaire besloot de filmmaker niet meer films onder haar eigen naam te publiceren, maar onder de naam van haar bedrijf. ‘Zo kon ik meer afstand creëren tussen mezelf en mijn films. Een heel bevrijdende keuze.’

Momenteel werkt Menna Laura Meijer aan Who’s Your Daddy?, een film over hoe de foetus door de eeuwen heen geframed is. ‘Het gaat over hoe wij als vrouwen nooit echt eigenaar zijn geweest van die foetus.’ Ook nu probeert de filmmaker weer iets nieuws: ‘Ik ga voor het eerst met animatie werken. Het is een spannend project, zowel qua onderwerp als vorm.’

Eerder werk van Menna Laura Meijer

Meer DocTalks-afleveringen