‘Het boerengehucht in een agrarische gemeenschap dat in 1973 is gekraakt omdat het moest verdwijnen.’ Menig Amsterdammer heeft er wel eens van gehoord: het vrijzinnige kunstenaarsdorp Ruigoord. Zo ook regisseur Peter Wingender. Hoewel hij er op meerdere momenten in zijn leven – soms met jarenlange tussenposen – wel eens kwam, voelde hij zich niet innig verbonden met de plek. Waarom maakte hij er een documentaire over?

Vertegenwoordigers van Ruigoord benaderden Wingender over een mogelijk filmproject en nodigden hem uit om weer eens te komen kijken in het dorp. De regisseur was niet meteen enthousiast. Wingender: ‘Het is een atelierdorp vol kunstenaars, en dat zijn mensen die nogal op zichzelf zijn. Ik vroeg me af of iedereen wel mee zou willen doen aan een documentaire.’

Een aantal maanden en contracten later kon de regisseur toch aan de slag.

De inwoners van Ruigoord staan bekend om hun hechte gemeenschapsgevoel. Wingender hoopte het vertrouwen van de Ruigoorders te winnen door zoveel mogelijk met zijn camera door het dorp rond te lopen. De regisseur vertelt hoe zijn directe aanpak in de smaak viel.

Dat het dorp nog bestaat, wijden de inwoners aan ‘een kosmisch lek’. Wingender: ‘Dat magische denken in Ruigoord bepaalt dat iedereen gelooft dat ze geroepen zijn door dat eiland, om dat tot in lengte van dagen te verdedigen.’ Dit magische denken wijdt de regisseur op zijn beurt aan de hippietijd waarin de kunstenaars Ruigoord kraakten.

De regisseur legt in het DocTalks-interview uit hoe dit magische denken het sterke gemeenschapsgevoel in Ruigoord vormt.

Het belang van Ruigoord ligt volgens de regisseur in de kracht van tegenspraak. Volgens Wingender staat het dorp voor groen tegen grijs, natuur versus economie. Hij benoemt de constante drang van de gemeente voor economische ontwikkeling, waar alles voor moet wijken.

Wingender: ‘Als we alles wat groen is moeten vervangen voor distributiecentra, wat moet je dan nog? Je moet ergens een keer een rode lijn trekken. Het zou mooi zijn als een plek als Ruigoord naast de industrie kan bestaan.’

Gedurende het filmproces hoopte de regisseur een transitie van generaties mee te maken. Te zien is hoe de macht in het dorp verschuift van de oorspronkelijke krakers naar een groep nieuwe mensen die de verantwoordelijkheden oppakt rondom de strijd voor het voortbestaan van Ruigoord.

Hoe pakt de jongere generatie dat op? Volgens de regisseur bevat de groep genoeg DNA uit de jaren ‘70 om op de eerste generatie Ruigoorders voort te borduren. Wingender: ‘Ze zullen veel dingen blijven doen zoals de dat deden, maar dan met de tijdsgeest van nu. Ook als alles tegenzit kunnen de bewoners zichzelf weer motiveren. Ruigoord is als een feniks die telkens herrijst uit de as.’