‘Het is oké om het moederschap niet altijd leuk te vinden’

Een goede moeder zou in eerste instantie een luchtige documentaire over de worsteling met het ouderschap worden. Filmmaker Kim Faber las jaren geleden een artikel in de Volkskrant over De Oudertelefoon, de hulplijn voor ouders met vragen over borstvoeding tot opvoeding. ‘Een korte komische film over de problemen waarover ouders bellen leek me een leuk idee. Ik was toen zelf nog geen ouder.’

Nadat Faber zelf zwanger werd en toen ze na haar verlof de draad voor de film weer oppakte, veranderde ook het filmplan: ‘Ik dacht steeds: het is eigenlijk helemaal niet zo komisch, dat ouderschap. Althans, op het moment dat ik vijf maanden moeder was vond ik echt níks komisch.’

Toch wilde Faber niet meteen haar eigen ervaringen in de documentaire verwerken. ‘Ik verzette me eerst tegen het feit dat mijn nieuwe moederrol het filmplan veranderde. Ik wilde niet zo’n typische vrouw zijn die moeder is geworden en dan gelijk maar een film maakt over haar eigen problemen. Ik had heel veel oordelen over mezelf.’

Maar Faber worstelde ook met frustraties over de zorgverdeling thuis, de mentale last en de hoge verwachtingen van zichzelf. ‘Eigenlijk wilde ik gewoon mijn oude leven voorzetten, maar dan mét een kind erbij. Dat kan natuurlijk niet als je ’s nachts maar drie uur slaapt en ook nog werkt, dan ben je totaal uitgeput. Dat nam ik mezelf dan weer kwalijk. Op een gegeven moment dacht ik: Hoe kom ik eigenlijk aan die hoge eisen?’ Met die vraag in haar achterhoofd dook de regisseur verder de research in.

Faber ontdekte tijdens het researchen dat er nauwelijks mannen naar De Oudertelefoon bellen. Ook stuitte ze op de ‘parental burn-out’, een vorm van langdurige fysieke en emotionele uitputting door het ouderschap. ‘Dat fascineerde me enorm, ook omdat ik heel goed begreep hoe je dat als ouder kon krijgen. Uiteindelijk besloot ik dat ik een film wilde maken over moeders die er echt bijna aan onderdoor zijn gegaan. De verhaallijn over De Oudertelefoon is nu meer illustratief, om te duiden dat hun ervaringen universeel zijn en het helpt om hulp te vragen.’

In de documentaire vertellen de moeders Erin, Elleke en Jasmijn in een steriele witte kamer over hun ervaringen. Tussendoor is een op echte gesprekken gebaseerde telefoonconversatie met de Oudertelefoon te horen. ‘Het was verschrikkelijk moeilijk om moeders te vinden die hun verhaal op camera wilden delen’, vertelt Faber. ‘Er rust een enorm taboe op een burn-out door het ouderschap. Misschien is dit taboe nog wel groter dat het taboe op een burn-out door betaald werk. Mensen associëren het toch vaak met het idee dat je dan niet van je kinderen houdt. Elleke reageert daar heel mooi op in de film. Zij zegt: “Het is oké om het moederschap soms helemaal niet leuk te vinden. Dat doet niets af aan de liefde voor je kinderen.” Ze vat het daarmee heel treffend samen.’

Daarnaast denkt Faber dat de maatschappelijke beeldvorming ook bijdraagt aan het taboe en de onrealistische verwachtingen van het moederschap. ‘Het heersende idee dat de moederrol voor iedere vrouw voorbestemd is. Dat is natuurlijk eigenlijk gewoon bullshit.’

Zelf had Faber niet bewust een beeld van de perfecte moeder, maar ze merkte wel dat ze bepaalde verwachtingen had. ‘Dat je als moeder heel geduldig bent, nooit boos wordt op je kinderen, dat je de perfecte slaaproutine gaat aanleren, dat je borstvoeding gaat geven en dat dat leuk is. Ik denk dat die verwachtingen er al heel vroeg inslijpen, bijvoorbeeld via kinderspeelgoed. Veel meisjesspeelgoed bestaat uit spullen als poppen en poppenspulletjes. Maar die verwachtingen worden op latere leeftijd ook gevoed door sociale media. Op Instagram krijg je als moeder via het algoritme allemaal video’s waardoor je denkt dat je baby alleen wollen biologische rompertjes mag dragen.’

Het maken van Een goede moeder was voor de filmmaker naar eigen zeggen ‘een soort reality check’. ‘Als de baby sliep en ik even rust had, ging ik alsnog het hele huis opruimen, eten koken enzovoort. Ik wist toen al wel dat dat niet vol te houden is, maar pas toen ik deze moeders sprak realiseerde ik me dat je er ook onderdoor aan kunt gaan. Het hield me een spiegel voor.’

De filmmaker hoopt dat de documentaire een maatschappelijk gesprek op gang brengt. ‘Veel mensen, vooral mannen, reageren: “Ja, maar die vrouwen stellen ook veel te hoge eisen aan zichzelf.” Dat kan wel zijn, maar dat komt ook ergens vandaan. Laten we het daar eens over hebben. Misschien beweegt onze maatschappij wel te langzaam mee met de emancipatie van de vrouw die meer dan alleen moeder is. Ook hoop ik te laten zien dat ouderschap gewoon heel ingewikkeld kan zijn en iets van die druk weg te halen. Je mag het als moeder – en vader – soms ook gewoon niet leuk vinden.’