De documentaire ‘The Bibi Files’ (VPRO) laat met behulp van gelekte video’s van politieverhoren zien hoe de Israëlische premier Benjamin ‘Bibi’ Netanyahu ondervraagd wordt over beschuldigingen van corruptie. NPO Doc sprak regisseur Alexis Bloom over haar urgente en spraakmakende film.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu is aangeklaagd voor fraude, corruptie en het aannemen van steekpenningen. Het proces begon al in 2016, maar wordt door de premier steeds uitgesteld. Hij zou grote hoeveelheden luxe champagne, sigaren en juwelen hebben ontvangen van invloedrijke zakenlieden. In The Bibi Files zien we in nooit eerder vertoonde beelden hoe Netanyahu er alles aan doet een celstraf te ontlopen.  Ook zijn echtgenote Sara, zoon Jaïr, vertrouwelingen en geldschieters worden verhoord. De verhoren worden afgewisseld met interviews en archiefbeeld van Netanyahu’s politieke opkomst tot en met de aanval van Hamas op 7 oktober 2023.

Regisseur Alexis Bloom kan haar bron niet prijsgeven, maar kreeg de gelekte video’s in handen via producent Alex Gibney. Gibney werd uit het niets door iemand benaderd via Signal die de video’s met hem wilde delen. Bloom, die al eerder samenwerkte met Gibney, was direct geïnteresseerd toen ze over de beelden hoorde.

Interview gaat verder onder de afbeelding

Wat dacht je toen je de gelekte video’s zag?
‘Ik dacht gelijk: dit is ongelooflijk. Sowieso is al het beeld van Netanyahu achter de schermen waardevoller dan wanneer hij zijn publieke rol voor de camera speelt. Ik kreeg het gevoel dat ik unieke toegang had tot iets heel geheims en belangrijks.

Dat gevoel was het sterkst bij de video’s waarop Netanyahu’s echtgenote Sara te zien was. Er is zoveel materiaal van haar waarin ze als een gek schreeuwt tegen de verhoorders. Zo beschuldigt ze hen ervan haar zoon Jaïr te willen vermoorden. De rechercheurs krijgen helemaal geen ruimte om haar te verhoren omdat ze zo agressief reageert.

Wat je in de documentaire van Sara ziet is slechts het topje van de ijsberg. Ik zou een hele film kunnen vullen met de verhoren van haar, maar heb me ingehouden. Ik wilde niet de suggestie wekken dat met name 'de vrouw van' verantwoordelijk wordt gehouden voor de corruptiebeschuldigingen.'

Wat je in The Bibi Files van Sara Netanyahu ziet is slechts het topje van de ijsberg

Alexis Bloom

Hoe belangrijk zijn echtgenote Sara en zoon Jaïr voor Netanyahu’s politieke rol?
‘Ze zijn heel invloedrijk, dat is door iedereen uit hun omgeving en de Israëlische pers bevestigd. Netanyahu vraagt altijd de mening van Sara voordat hij iemand inhuurt. Ze is constant bezig met wie te vertrouwen is en wie niet. Zoon Jaïr is een belangrijke link tussen Netanyahu en de onlinewereld. Hij adviseert zijn vader welke video’s goed werken op sociale media, maar attendeert hem ook op negatieve artikelen. Dat is erg waardevol voor een zeventigplusser die alleen met papier werkt.’

Interview gaat verder onder de afbeelding

Still uit 'The Bibi Files'

Net zo hard als Netanyahu de aantijgingen van de politie ontkent in de verhoren, zo glashard ontkent hij dat mensen in Gaza verhongeren

Alexis Bloom

Hoe kies je uit meer dan duizend uur materiaal wat je gaat gebruiken?
‘Je moet eigenlijk achterstevoren denken. Niet: wat wil ik gebruiken? Maar: hoeveel verhoringsvideo’s kan een internationaal publiek aan én begrijpen? We moesten dus heel selectief zijn en context bieden. Daarom komen er tussendoor ook mensen aan het woord die duiding geven over de belangrijkste zaken en personen.

We wilden dat de meest essentiële zaken begrijpelijk waren én het gedrag van de hoofdpersonen laten zien. Toen we de film maakten wist ik dit nog niet, maar ik zie nu ook een gelijkenis met Netanyahu’s reactie op de situatie in Gaza. Net zo hard als hij de aantijgingen van de politie ontkent in de verhoren, zo glashard ontkent hij dat mensen in Gaza verhongeren.’

Netanyahu heeft geen officiële reactie op de film gegeven. Maar dat hij er niet blij mee is, is duidelijk

Alexis Bloom

Heb je overwogen om Netanyahu zelf te interviewen?
‘Ja, we hebben een interviewverzoek naar hem en Sara gestuurd, maar we kregen geen reactie. Hij heeft ook geen officiële reactie op de film gegeven. Dat hij er niet blij mee is, is duidelijk. Hij heeft geprobeerd de vertoning op het Toronto Film Festival in Canada tegen te houden en de film mag niet uitgezonden worden in Israël. Toch kwamen er veel reacties vanuit Israël. Die is daar op grote schaal illegaal gedeeld. Dat ontdekten we via een digitaal beveiligingsbedrijf. Soms doken er dagelijks wel tientallen gedeelde links op.

Ik heb nog nooit zoveel e-mails gehad van mensen die mij vanwege een film wilden bedanken. Honderden berichten van mensen die opgelucht waren dat iemand een kritische documentaire over Netanyahu had gemaakt. Dat is natuurlijk slechts een kant van de reacties. We kregen ook veel kritiek. We zijn uitgemaakt voor van alles, van antisemiet tot communist, maar dat hoort erbij.’

Still uit 'The Bibi Files'

De documentaire stelt ook dat Netanyahu Hamas voedde met geld via Qatar. Komt dit ook aan bod tijdens de verhoren?
‘Nee, het is een beetje een zijlijn in het verhaal, omdat we alle andere zaken verbinden met het corruptieproces. Maar we vonden dit zo belangrijk, in het licht van 7 oktober 2023 en de oorlog in Gaza, dat het er wel in moest. Het zegt ook iets over Netanyahu’s persoonlijkheid. Dat hij Hamas financieel steunde laat zien dat hij de partij liet floreren om zo chaos te creëren en zijn eigen machtspositie veilig te stellen. Het is zijn verdeel-en-heers-tactiek die hij wederom toepast en iets dat de hele film naar voren komt.’

Interview gaat verder onder de afbeelding

Dat Netanyahu Hamas financieel steunde laat zien dat hij de partij liet floreren om zo chaos te creëren en zijn eigen machtspositie veilig te stellen

Alexis Bloom

Foto van Benjamin Netanyahu in 'The Bibi Files'

Een paar grote Amerikaanse streamingsdiensten complimenteerden me met de film, maar vinden het te controversieel en durven hem niet aan te bieden

Alexis Bloom

Is het gevaarlijk als filmmaker om zo’n documentaire te maken en uit te brengen?
‘Ik heb me nooit onveilig gevoeld. In Amerika durft niet iedereen zich uit te spreken over Donald Trump, omdat het niet in hun eigen belang is. Als we alleen verhalen vertellen die in ons eigen voordeel zijn is dat een trieste situatie. Je moet de heersende macht de waarheid vertellen. Dat is het hele punt van journalistiek. Maar ik woon en werk niet in Israël. Mijn crewleden die nu, na het maken van deze film, nog in Israël moeten werken, zijn pas echt moedig. Ik heb uitvoerig met hen over de mogelijke consequenties gesproken, maar niemand wilde zijn naam van de aftiteling laten verwijderen.’

The Bibi Files kwam in 2024 uit. Heeft de film nu, in 2025, bereikt waarop je hoopte?
‘Een film zal er nooit voor zorgen dat Netanyahu wordt afgezet. De enigen die hem weg kunnen stemmen zijn de Israëliërs. De intentie was om een gesprek te starten over zijn corruptie en hoe zijn persoonlijke handelingen catastrofale gevolgen heeft. Daarin is de film succesvol gebleken.

Ik ben wel teleurgesteld dat niemand uit de Amerikaanse mainstream media de documentaire wil uitzenden. Een paar grote streamingsdiensten complimenteerden me met de film, maar vinden het te controversieel en durven hem niet aan te bieden. En controversiële onderwerpen, zeker zoals Israël-Palestina, laten zien vergt durf.’